Upamiętniono ofiary zbrodni katyńskiej

W uroczystości upamiętniającej ofiary zbrodni katyńskiej oraz 85. rocznicę II masowej zsyłki Polaków na Sybir wzięli udział wiceprezydent Gdańska Piotr Borawski, wicewojewoda pomorski Emil Rojek, przedstawiciele Gdańskiej Rodziny Katyńskiej, przedstawiciele Związku Sybiraków Oddział Gdańsk, parlamentarzyści, kombatanci, harcerze i młodzież szkolna.

Borawski przypomniał, że wiosną 1940 roku zamordowano blisko 22 tys. jeńców wojennych, którzy zostali wzięci do niewoli przez Armię Czerwoną, po agresji ZSRR na Polskę. Była to - jak zaznaczył - niewyobrażalna zbrodnia dokonana przez władze Związku Sowieckiego na polskich oficerach.

"Jedyną ich winą było to, że byli Polakami i odmówili jakiejkolwiek współpracy z Sowietami. Elita naszego narodu: wojskowi, profesorowie, lekarze, prawnicy, inżynierowie, policjanci, leśnicy, urzędnicy. Wspominamy ich dziś, by przypomnieć, jak wielką cenę poniosła Polska za wolność, którą odzyskaliśmy po 1989 roku" - powiedział.

Wiceprezydent Gdańska podkreślił, że zbrodnia katyńska i zsyłki na Sybir to rany, które trudno uleczyć. "Nadal pozostaną w naszej pamięci jako świadectwo cierpienia, niesprawiedliwości i brutalności" - powiedział. "Mimo upływu lat nie możemy zapomnieć o tych wydarzeniach i ich ofiarach. Musimy pamiętać, by przyszłe pokolenia nie zapomniały o tym, co się stało, aby nigdy więcej historia się nie powtórzyła" - dodał.

Prezes Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Gdańsku, Hanna Śliwa-Wielesiuk, przypomniała, że 5 marca 1940 roku władze ZSRS podpisały decyzję o rozstrzelaniu tysięcy polskich jeńców wojennych i osadzonych w więzieniach polskich urzędników państwowych, nauczycieli, ziemian, oficerów, policjantów, inżynierów, prawników, lekarzy.

"Kiedy trwało mordowanie w Katyniu, rodziny ofiar zbrodni katyńskiej wywieziono na Sybir i w stepy w Kazachstanu, aby te rodziny nie upomniały się o swoich mężów, ojców, dziadków, po których ślad miał zaginąć. Kłamstwo katyńskie trwało 50 lat" - powiedziała.

Zaznaczyła, że centralne uroczystości odbywają się w Warszawie. "Cieszymy się, że tu w Gdańsku również możemy się spotkać i uczcić pamięć pomordowanych w Katyniu i wywiezionych na Sybir" - dodała.

Po przemówieniach odmówiono modlitwę w intencji zamordowanych w Katyniu, następnie złożono wieńce u stóp pomnika.

Do zbrodni katyńskiej doszło po sowieckiej agresji na Polskę, 17 września 1939 r., kiedy do niewoli w ZSRS dostało się ok. 15 tys. oficerów. Decyzja o ich wymordowaniu - jako wrogów komunizmu i Związku Radzieckiego - zapadła na najwyższym szczeblu. Zgodnie z dekretem władz ZSRS, podpisanym przez Stalina 5 marca 1940 r., NKWD zamordowało ok. 22 tys. obywateli polskich, w tym oficerów Wojska Polskiego, policjantów, funkcjonariuszy straży granicznej i służby więziennej oraz osób cywilnych należących do elit II Rzeczypospolitej Polskiej.

Zbrodnia wyszła na jaw 13 kwietnia 1943 r. Przez wiele lat władze sowieckiej Rosji wypierały się odpowiedzialności za to ludobójstwo, przerzucając winę na III Rzeszę Niemiecką.

Związek Sowiecki do zbrodni katyńskiej przyznał się dopiero 13 kwietnia 1990 r. Wówczas, w komunikacie rządowej agencji TASS oficjalnie potwierdzono, że polscy jeńcy wojenni zostali rozstrzelani wiosną 1940 r. przez NKWD. Jako winnych wskazano komisarza NKWD Ławrientija Berię i jego zastępcę Wsiewołoda Mierkułowa. Strona rosyjska wyraziła głębokie ubolewanie w związku z tragedią katyńską, nazywając ją "jedną z cięższych zbrodni stalinizmu".

Związek Sowiecki, uczestnicząc wspólnie z III Rzeszą w rozbiorze Polski, zajął w 1939 r. obszar o powierzchni ponad 190 tys. km kw. z ludnością liczącą ok. 13 mln osób. Wśród nich było około 5 milionów Polaków, pozostali to Ukraińcy, Białorusini i Żydzi. Liczba wszystkich ofiar wśród obywateli polskich, którzy w latach 1939-41 znaleźli się pod sowiecką okupacją, do dziś nie jest w pełni znana.

13 kwietnia przypada Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, ustanowiony 14 listopada 2007 r. uchwałą Sejmu RP.

Także decyzją Sejmu, rok 2025 jest Rokiem Polskich Bohaterów z Katynia, Miednoje, Charkowa i Bykowni. (PAP)

pm/ aszw/